УРОЖАЙНІСТЬ НУТУ (CICER ARIETINUM L) ЗАЛЕЖНО ВІД ЕЛЕМЕНТІВ ЖИВЛЕННЯ В УМОВАХ ЗАХІДНОГО ЛІСОСТЕПУ УКРАЇНИ
Ключові слова:
нут, система удобрення, урожайністьАнотація
Дослідження з вивчення впливу елементів системи удобрення на врожайність нуту сорту Ярина проводили в 2022–2024 роках. Вивчали десять варіантів удобрення за схемою: N0Р0К0 (контроль), Р20К30, Р40К60, N30Р40К60, N30Р40К60S20, N30Р40К60S20Mg20, N30Р40К60S20Mg20 + моно бор, N30Р40К60S20Mg20 + моно молібден, N30Р40К60S20Mg20 + моно кобальт, N30Р40К60S20Mg20 + В, Мо, Со. Технологія вирощування передбачала розміщення нуту після озимої пшениці. Норма висіву 0,7 млн/га. Строки сівби 1–3 квітня. Насіння протруювали препаратом Вітавакс 200ФФ (3 л/т). У боротьбі з бур’янами застосовували гербіцид Рейсер к.е. (2,5 л/га), із шкідниками – інсектицид Фастак, к.е. 0,15 л/га. Для захисту від хвороб тричі вносили фунгіциди, оскільки в умовах достатнього зволоження ураження хворобами – велика проблема. Використовували фунгіцид Рекс Дуо, к.с. 0,5 л/га у фазі початку бутонізації, фунгіцид Абакус мк. 1,5 л/га у фазі цвітіння, та фунгіцид Фолікур 250 EW, 1,0 л/га у фазі наливу зерна.
Досліджено, що врожайність зерна нуту була найнижчою на контролі без добрив, де становила 1,74 т/га. У варіанті із внесенням Р20К30 вона підвищилась до 2,02 т/га, або на 0,28 т/га. При подвоєнні норми внесення фосфорних і калійних добрив (Р40К60) урожайність зросла до 2,24 т/га. Зауважено, що внесення азотних добрив (N30) на фоні Р40К60 призвело до зростання врожайності нуту до 2,44 т/га. Включення у систему удобрення сірки забезпечило подальше зростання врожайності зерна нуту до 2,58 т/га, а магнію – до 2,72 т/га. Серед мікроелементів, які вносились фоліарно під час вегетації, очікувано найсильніший вплив на продуктивність нуту мав бор. Урожайність від внесення бору зросла до 2,84 т/га. Менший приріст зерна одержували від внесення молібдену і бору. Урожайність у цих варіантах зменшувалась порівняно з варіантом із бором. Доведено, що в умовах Західного Лісостепу України найвища врожайність зерна нуту (2,98 т/га) сорту Ярина формується внесенням добрив за такою системою удобрення: N30Р40К60S20Mg20 + В, Мо, Со, що вище порівняно з контролем без добрив на 1,24 т/га або 71,3%. Найбільший приріст урожайності нуту одержано від внесення Р20К30 (0,28 т/га) та від сумісного використання трьох мікродобрив під час вегетації – В+Мо+Со (0,26 т/га).
Посилання
Bahan A. V., Shakalii S. M., Barat Yu. M. Formation of chickpea seed productivity depending on the variety and seed inoculation. Tavria Scientific Bulletin. 2020. No 111. P. 14–21. DOI https://doi.org/10.32851/2226-0099.2020.111.2
Catalog of varieties and hybrids of the Selection and Genetic Institute of the National Center for Seed Science and Variety Research of the National Academy of Sciences of Ukraine. Odesa, 2023. 128 p.
Hanhur V. V., Yeremko L. S., Sokyrko D. P. Formation of chickpea productivity depending on technological factors in the conditions of the Left-Bank Forest-Steppe of Ukraine. Grain crops. 2017. No 1 (2). P. 285–292.
Kolesnikov M. O., Kadyrov T. R. Recommendations for growing chickpeas in the conditions of southern Ukraine. Melitopol: TSATU, 2022. 44 p.
Lohosha O. V., Vorobei Yu. O., Usmanova T. O. Efficiency of bacterization of chickpea seeds of the Skarb variety with a new strain of Mesorhizobium ciceri. Bulletin of Agrarian Science. 2019. No 10. P. 32–36. https://doi.org/10.31073/agrovisnyk2019010-05
Lykhochvor V. V., Pushchak V. I. Chickpea yield depending on mineral nutrition. Foothill and mountain agriculture and livestock: interdisciplinary thematic scientific collection. 2018. Issue 63. P. 95–106.
Moisiienko V. V. Scientific justification of ways to increase the productivity of chickpea (Sicer arietinum l.) in Ukraine. Bulletin JNAEU. 2017. No 2 (1). P. 3–11.
Pantsyreva H. V. The influence of technological methods of cultivation on the formation of yield and quality of chickpea seeds in the conditions of the Right-Bank Forest-Steppe of Ukraine. Grain crops. 2024. No 8 (1). P. 119–123. https://doi.org/10.31867/2523-4544/0319
Petrychenko V. F., Lykhochvor V. V. Crop production. New technologies for growing field crops. 5th ed., corrected, supplemented, additional issue. Lviv: Ukrainian technologies, 2022. 808 p.
Poberezhna L. V. The influence of foliar feeding and seed inoculation on the symbiotic and grain productivity of chickpea. Tavria Scientific Bulletin. 2023. No 132. P. 192–197. https://doi.org/10.32782/2226-0099.2023.132.23
Pushchak V. I. Chickpea productivity depending on the level of mineral nutrition in the conditions of the Western Forest-Steppe. Scientific Bulletin of the NULES of Ukraine. Series "Agronomy". 2018. No 286. P. 50–58.
Sichkar V. I., Lavrova H. D., Koloianidi N. O., Dzhus T. O. Chickpea is a promising source of dietary protein. Journal of Native and Alien Plant Studies. 2023. No 119. P. 172–192. DOI: 10.37555/2707-3114.19.2023.295154
Yeremko L. Formation of chickpea productivity depending on the level of mineral fertilizer, seed inoculation and foliar feeding of plants. Modernization of the National System of State Development Management: Challenge and Prospects: materials of the II International Scientific-Practical Conference, Ternopil, 8–9 December 2016. Ternopil: Krok, 2016. Part 1. P. 27–29.
